MARIA LOUISE landgravin van Hessen-Kassel
dochter van Karel Lodewijk regerend landgraaf van Hessen-Kassel
en Maria Amalia hertogin van Koerland
Kassel 7/17 februari 1688 – Leeuwarden 9 april 1765
Trouwt Kassel 26 april 1709 * Johan Willem Friso
Door haar eenvoudige levenswijze, nederigheid en vriendelijke omgang
met mensen van allerlei stand heeft deze prinses van Oranje zoveel gevoelens van waardering en verknochtheid weten op te wekken dat zij
in de volksherinnering als Maaike of Marijke Muoi (= tante) voortleeft.
Maria Louise is het tiende van de in totaal zestien kinderen van de
protestantse landgraaf van Hessen-Kassel, bondgenoot van * Willem III
in diens anti-Franse coalitie. Zij krijgt een puriteinse opvoeding volgens
de verhalen heeft zij tot haar huwelijk nimmer wijn gedronken. In 1707
als wordt gesproken over een mogelijk huwelijk met de Friese stadhouder,
is de landgravin volgens tijdgenoten redelijk slank, nauwelijks door de pokken geschonden, bescheiden, stil en wellevend in de omgang. De bruidsschat wordt bepaald op fl. 40.000. Na de bruiloft te Kassel doet
het paar op vorstelijke wijze met veel vertoon zijn entree te Leeuwarden.
In een karos (kosten: fl. 16.000) rijden Johan Willem Friso en Maria
Louise de residentie binnen, voorafgegaan door manschappen in
gala-uniform en omringd door hellebaardiers. Hierna wordt een groots
banket aangericht. De Friezen zijn `seer voldaen’ over de gedragingen
van de nieuwe vorstin `welke waerlijk hartestelende sijn en als hemel en aerde verschelen van voorgaende exempelen’. De uitgaven van het hof
verdubbelen. Tot het huwelijk was fl. 300 per week voldoende geweest,
thans is dat fl. 600. Veel ziet Maria Louise haar man niet, daar deze
bijna voortdurend bij zijn legeronderdeel is. Het huwelijk duurt slechts
ruim twee jaar. In juli 1711 verdrinkt de prins van Oranje, zes weken
later brengt Maria Louise een zoon ter wereld, de latere * Willem IV.
De Staten van Friesland benoemen de weduwe tot gouvernante. In deze
functie laat zij zich adviseren door enige Friese edelen. Zelf heeft zij
geen groot politiek inzicht. Geconfronteerd met een grote schuldenlast
besluit zij rigoureus te bezuinigen; voorts laat zij in 1713 te Amsterdam
voor fl. 59.000 61 schilderijen veilen uit het bezit van de
koning-stadhouder. Hieronder bevinden zich werken van Van Dijck,
Rubens en vele andere grote meesters. Haar zuinigheid heeft resultaat,
want later koopt zij buiten Leeuwarden een stuk grond waar zij het buiten Marienburg laat aanleggen. In 1728 verwerft zij te Leeuwarden het Liauckamahuis dat met enkele buurpanden het Princessehof vormt.
Hier vestigt zij zich in 1731, wanneer haar zoon zijn taken zelf ter hand
neemt, met een hofhouding van 34 personen. Met de piëtist Nikolaus
graaf van Zinzendorf (1700-1760), stichter van de Evangelische Broedergemeente, onderhoudt zij contacten. Als Zinzendorf na de
oprichting van de kolonie Herrnhut in Saksen moeilijkheden krijgt,
vestigt hij zich in 1746, profiterend van zijn goede relaties met
Maria Louise, met zijn aanhang in Nederland op slot Zeist
(zie * Willem Adriaan II). Voor haar twee kinderen toont de gouvernante
grote bezorgdheid. Met de Engelse prinses * Anna van Hannover die
in 1734 haar schoondochter wordt, is de verstandhouding echter vanaf
het begin koel. Maria Louise is goed bevriend met * Henriette van
Nassau-Zuylestein en de twee weduwen logeren over en weer bij
elkaar, onder meer op Soestdijk waar de prinses graag de zomers
doorbrengt. Soms bestelt zij goederen via Henriëtte, een keer
bijvoorbeeld 24 paar witte handschoenen, de ene helft geparfumeerd,
de andere helft niet. Maria Louise van Hessen-Kassel wordt te
Leeuwarden begraven.
LITERATUUR
– J.J. Huizinga (red.): Van Leeuwarden naar Den Haag.
Rond de verplaatsing van het Stadhouderlijk Hof in 1747.
Franeker 1997.
– F.J.A. Jagtenberg: Marijke Meu 1688-1765. Amsterdam 1994.
– Th. Jorissen: `Marijke Meu’, in: Historische Bladen, II (Haarlem 1892),
p. 3-41.
– P. Karstkarel en H. Kingmans: Oranje Nassau en Friesland.
Leeuwarden 1994.
– M.J. Leendertse (red.): De hechte band tussen vorstenhuis en
vaderland. Amsterdam 1933.
– B. Oosterhaven (red.), Het hof van de Friese Nassaus (1584-1747),
It Beaken nr. 3 / 4, Leeuwarden 1998.
– A.W.J. Mulder: Het kasteel Amerongen en zijn bewoners. Maastricht 1949.
– Schulten 1988.
– G.J. Schutte: `Marijke Meu, Marie Louise van Hessen-Kassel’, in:
Tamse (1982), p. 129-146.