14 November 2018 Nassau-lezing door Fred Jagtenberg – Willem IV, stadhouder in roerige tijden 1711-1751

Fred Jagtenberg schreef het boek ”Willem IV, stadhouder in roerige tijden 1711-1751”, uitgeverij Van Tilt, 2018.

Fred Jagtenberg (1941) is historicus en neerlandicus. Hij was werkzaam in het middelbaar en hoger onderwijs. Zijn belangstelling gaat uit naar de geschiedenis van de achttiende eeuw, waarover hij diverse boeken en artikelen publiceerde.

In het boek schetst Jagtenberg niet alleen een beeld van Willem IV (1711-1751) als stadhouder, maar ook als zoon, echtgenoot en vader. Als stadhouder van de Noord-Nederlandse provincies, werd hij als enig nog levende vertegenwoordiger van de Nassaus ook stadhouder van de andere gewesten. Dat betekende het einde van het Tweede Stadhouderloze Tijdperk. Ofschoon de stadhouder vele malen werd geportretteerd, is er betrekkelijk weinig over zijn leven bekend.  Hij stond bekend als een vredelievend man die gebukt ging onder een slechte gezondheid.  Een gelukkig en politiek gezien fortuinlijk huwelijk met Anna van Hannover, de Engelse koningsdochter vergrootte zijn invloed en status. Wie was deze prins, die tussen de gekroonde hoofden van Europa – zijn schoonvader was George II van Groot-Brittannië, zijn oom Frederik I van Zweden, zijn neef Frederik II de Grote van Pruisen – een geheel eigen plaats innam? Fred Jagtenberg onthulde het tijdens de lezing.

14 Maart 2018 Nassaulezing door Janine Otten – Eten en drinken aan het hof van Marijke Meu en Willem IV, een lezing in drie gangen

Oesters, kreeften en aardappels zijn de kapstok waaraan het verhaal over eten en drinken aan het hof van Maria Louise van Hessen-Kassel en haar zoon Willem IV wordt opgehangen.
Tijdens de eerste gang komen we via de ‘hummerbussen’ uit het Noorse Flekkefjord op de Eewal in Leeuwarden bij de oesterverkoper, meesterkok, pasteibakker en voormalig kok van Willem IV, Johannes Andries Ouding in het Princessehof.
De tweede gang geeft een inkijkje in de keuken van Willem IV. Volgens Johann Hermann Knoop, de hortulanus van Marijke Meu, bracht hij op 13 december 1742 de eerste aardappel op haar tafel, toen Willem IV en zijn gemalin daar spijsden’. In 1734 trouwde Willem IV met de Engelse Anna van Hannover. De best betaalde van zijn keukenpersoneel was de Franse kok Vincent La Chapelle, zo blijkt uit de archieven van de stadhouder. La Chapelles vorige werkgever was de vierde graaf van Chesterfield, Philip Dormer Stanhope, die van 1728 tot 1731 ambassadeur voor Engeland in Den Haag was geweest, en nauw betrokken was geweest bij de eindfase van de twaalf durende onderhandeling voor het huwelijk tussen Willem IV en Anna van Hannover. Vincent La Chapelle had in 1733 in Londen zijn kookboek ‘The Modern Cook’ gepubliceerd. Toen hij bij Willem IV in dienst was, verscheen in 1735 de uitgebreide Franse editie van zijn kookboek, ‘Le cuisinier moderne’, in vier delen gedrukt in Den Haag. Het vijfde deel, met onder andere typisch Friese gerechten, verscheen in 1742 in Den Haag.
Bij de derde gang komt de keuken van Marijke Meu in beeld. Twee recepten van hare hoogheid hoogstpersoonlijk zijn bewaard gebleven in een handgeschreven receptenboek van een hofdame van Marijke Meu. Het één is een recept voor een versterkende soep, het ander een medicinaal recept. We sluiten af met een gerecht dat wel op een koningstafel opgediend mag worden

Kunsthistorica Jeanine Otten verdiepte zich vanaf 2011 in de culinaire geschiedenis van Friesland en schreef diverse artikelen voor de rubriek ‘Hond in de pot’ in historisch tijdschrift Fryslân.
Ze werkt als collectieregistrator in het Harlinger Gemeentemuseum het Hannemahuis en is tevens beheerder van het Gemeentearchief Harlingen. Zij publiceert regelmatig over de Harlinger geschiedenis op haar website www.vergetenharlingers.nl.